Wyrzuć garnki i patelnie, czyli na czym polega dieta raw. Surowa dieta - co jeść?

Powrót do korzeni, czyli tylko surowizna

W obliczu epidemii otyłości, która zalewa cały zachodni świat, coraz więcej słyszymy o sposobach odżywiania postulujących powrót do pierwotnych zasad. Są one bardziej naturalne i bazują na nieprzetworzonej żywności. Jedzenie tylko tego, co znali nasi praprzodkowie ma być receptą na zdrowie i długie życie.

Zwolennicy diety raw (czyli witarianizmu) również formułują podobne tezy. Twierdzą, że gotowane produkty są szkodliwe dla zdrowia. Uważają, że winę za współczesne choroby cywilizacyjne (nowotwory, cukrzycę, choroby układu krążenia, choroby genetyczne) ponosi właśnie styl odżywiania oparty na jedzeniu pokarmów poddanych wcześniej obróbce termicznej.

Jako argument przytaczają przykład zwierząt, które żywią się wyłącznie surowym jedzeniem i nie cierpią na ludzkie dolegliwości. Jedynie udomowione zwierzęta, którym podaje się gotowane potrawy, oraz ludzie zapadają na śmiertelne choroby.

Pionierzy witarianizmu

Za twórcę diety opartej na surowych produktach jest uważany szwajcarski lekarz, Maximillian Bircher-Benner. Znany jest głównie jako wynalazca muesli, ale to właśnie jego sposób patrzenia na odżywianie stał się inspiracją dla witarian na całym świecie.

Bircher-Benner uważał, że dieta jest w stanie wyleczyć nas z różnych chorób. Jego teorie nie były bezpodstawne – sam chorował na żółtaczkę, którą pokonał, jedząc wyłącznie surowe jabłka. Doświadczenie życiowe przekonało go, że surowe warzywa i owoce mają uzdrawiającą moc, dlatego swoją dietę powinniśmy oprzeć właśnie na nich.

Wkrótce otworzył sanatorium w Zurychu, w którym pacjenci byli leczeni surowymi warzywami i owocami. Jednym z elementów terapii było jedzenie wymyślonego przez lekarza muesli, które różni się od tego, które obecnie można kupić w sklepie.

Muesli Birchera jest znane na całym świecie. Co jest w nim wyjątkowego? Chodzi o metodę przygotowania – płatki owsiane moczy się przez całą noc w wodzie, ale nie gotuje. Powstało mnóstwo wariacji przepisu na muesli Birchera, ale jego najważniejsze składniki pozostają niezmienne. Są to płatki owsiane górskie, mleko, starte jabłko, miód i orzechy.

Zasady diety raw

Współcześni witarianie kierują się prostymi zasadami. Dieta raw opiera się na żywności, która powinna być świeża, dojrzała, organiczna i przede wszystkim – surowa. Można jeść owoce, warzywa, kiełki, orzechy, rośliny strączkowe, nasiona i ziarna oraz suszone owoce. Poza tym można korzystać z olejów roślinnych, ziół, przypraw oraz niektórych słodzików (jak np. surowy miód czy nektar z agawy).

Istnieje kilka odmian tego stylu odżywiania. Niektórzy miłośnicy raw jedzą też surowe ryby, jaja, mięso, a także niepasteryzowane jogurty, mleko oraz sery.

Surowa dieta dopuszcza lekkie podgrzewanie produktów, ale tylko do maksymalnie 40–42 stopni Celsjusza. Powyżej tej temperatury dochodzi do niszczenia cennych enzymów i substancji odżywczych (witamin, minerałów). Witarianie uważają, że to właśnie enzymy znajdujące się w pożywieniu są sekretem zdrowia.

Zwolennicy tej diety twierdzą, że enzymy z surowych produktów pomagają trawić i przyswajać wartości odżywcze. A co z enzymami trawiennymi, które naturalnie występują w organizmie? Kiedy jemy gotowane potrawy, organizm musi produkować więcej enzymów trawiennych, ponieważ w żywności po obróbce termicznej jest ich za mało.

Jeśli w naszej diecie stale brakuje enzymów, to po pewnym czasie mogą zacząć się pojawiać problemy ze zdrowiem, dolegliwości trawienne oraz niedobory składników odżywczych.

Obróbka termiczna żywności zabija znajdujące się w niej witaminy i enzymy, ale ma również inne minusy. W czasie podgrzewania różnych produktów mogą wydzielać się toksyczne substancje (np. akrylamid), kancerogeny (czynniki rakotwórcze), wolne rodniki, a pestycydy z żywności stają się bardzo szkodliwe dla ludzkiego organizmu.

Co jeść na surowej diecie? Dieta — surowe owoce i warzywa

W teorii dieta raw brzmi banalnie prosto — kupujemy duże ilości warzyw i owoców z ekologicznych upraw i codziennie tylko je jemy. Żadnego stania przy garach, długiego duszenia, a później mycia sterty naczyń.

W praktyce może się to okazać bardziej problematyczne. Ciągłe jedzenie warzyw i owoców w ich naturalnej postaci może być nudne, a w większości przepisów trzeba jednak używać wysokiej temperatury, by uzyskać pożądaną konsystencję oraz smak.

Tak naprawdę witarianizm pozwala na komponowanie ciekawych i zróżnicowanych posiłków, ale trzeba mieć dużo czasu na zdobywanie wiedzy o tym sposobie żywienia.

Owoce i warzywa są podstawą diety, dlatego witarianie jedzą dużo sałatek. Ich menu obfituje w świeżo wyciskane soki oraz szejki, zwłaszcza modne w ostatnim czasie zielone koktajle. Do przyrządzania można używać blendera oraz wyciskarek, czyli sprzętów, które nie wydzielają wysokiej temperatury w czasie pracy. Do dyspozycji są też specjalne suszarki, które odwadniają produkty przy użyciu niskich temperatur. Można w ten sposób samodzielnie przygotować suszone owoce i warzywa.

Na nich opcje się nie kończą. W menu na diecie raw mogą się znajdować rośliny strączkowe oraz ziarna. Można je bezpiecznie jeść po wcześniejszym namoczeniu. Poza tym warto się zaopatrzyć w kiełkownicę i samodzielnie uprawiać w domu kiełki.

Dieta raw zimą

Jedzenie dużych ilości warzyw i owoców latem nie powinno stanowić problemu, ale co z innymi porami roku? Zimą trudno kupić świeże owoce i warzywa, zwłaszcza niepochodzące z przemysłowych upraw. Jest jeszcze jeden problem – kiedy za oknem temperatura spada, mamy ochotę na ciepłe i rozgrzewające dania, które są zakazane w tym programie żywienia.

Witarianie mają swoje rozwiązania tych problemów. To prawda, że najwięcej zwolenników diety raw mieszka w ciepłych strefach klimatycznych, ale nawet na północy można przetrwać na surowych produktach o każdej porze roku. Wiosną, latem i jesienią bez problemów zaopatrzymy się w świeże produkty, na które aktualnie trwa sezon. Zimą trzeba korzystać z warzyw i owoców, które zostały zebrane jesienią i dobrze się przechowują. Chodzi zwłaszcza o warzywa korzeniowe (marchew, buraki), ale również kapustę, kalafior, brokuły oraz całoroczne owoce, takie jak jabłka i gruszki. W tym czasie warto jeść pełne probiotyków kiszonki (ogórki i kapustę), a także hodować w domu kiełki.

A co ze zmarzluchami? Niestety, świeże owoce i warzywa wyziębiają organizm, dlatego zimą należy korzystać z rozgrzewających przypraw, takich jak cynamon, gałka muszkatołowa, imbir, pieprz, chili, kolendra, kurkuma, czosnek. Poza tym w okresie jesienno-zimowym najlepiej jeść posiłki w temperaturze pokojowej, a nie prosto z lodówki.

Piękni i młodzi dzięki witarianizmowi

Czy to oznacza, że powinniśmy na zawsze zrezygnować z gotowania, smażenia i pieczenia, a zamiast tego jeść pokarmy w najbardziej naturalnej formie, czyli na surowo? Takiego zdania są osoby, które przeszły na dietę raw. Jakie są jej zalety?

Najważniejszy jest oczywiście aspekt zdrowotny – w surowej diecie witarianie widzą szansę uniknięcia groźnych chorób, a nawet sposób na naturalne leczenie poważnych dolegliwości.

Dieta raw dostarcza organizmowi dużych ilości błonnika, witamin, minerałów i przeciwutleniaczy, czyli najważniejszych prozdrowotnych składników, a przy tym nie zawiera szkodliwych tłuszczy trans i nasyconych kwasów tłuszczowych. Poza tym cechuje się małą zawartością sodu oraz cukru, co na pewno sprzyja dobrej kondycji organizmu.

Witarianie twierdzą, że surowa dieta wzmacnia odporność organizmu, ponieważ dostarcza składników, które zwykle giną w wyniku obróbki termicznej. Według nich surowe jedzenie dobrze wpływa na pracę przewodu pokarmowego – to zasługa wspomnianych enzymów, które ułatwiają procesy trawienne.

Na tym jednak nie koniec – witarianie twierdzą, że to dobry sposób na pozbycie się zbędnych kilogramów. Na diecie raw można skutecznie schudnąć, a nie trzeba wcale zmniejszać porcji czy liczyć kalorii – wystarczy po prostu jeść tylko surowe produkty!

Dodatkowe korzyści to również lepszy stan skóry – dzięki diecie bogatej w świeże, nieprzetworzone warzywa i owoce można pozbyć się trądziku, egzemy i innych dolegliwości. Witaminy, minerały i antyoksydanty hamują procesy starzenia, dlatego surowa dieta pozwala na dłużej zachować młody wygląd, odzyskać witalność i mieć lepsze samopoczucie.

Jakie zagrożenia niesie jedzenie tylko surowych produktów?

Chociaż odżywiając się wyłącznie surowymi produktami, dostarczamy organizmowi wielu cennych substancji, to jednak nie jest to dieta bez wad. Największym problemem u dużej części osób rezygnujących z produktów pochodzenia zwierzęcego jest anemia. To skutek niedoboru witaminy B12 oraz żelaza, których najlepszymi źródłami są produkty mięsne, mleko, jaja i ryby. Osobom na diecie wegańskiej i wegetariańskiej poleca się suplementację tych składników.

Kolejny problem to niskokaloryczność diety raw. Produkty dozwolone mają mało kalorii i tłuszczów, a to rodzi ryzyko niedowagi. Poza tym surowa dieta jest uboga w białko – główny budulec naszego organizmu.

Nie jest też prawdą, że w wyniku podgrzewania produktów tracimy tylko wartości odżywcze. Część ważnych substancji potrzebuje wyższej temperatury, by być lepiej przyswajanymi przez organizm. Dotyczy to m.in. likopenu – przeciwutleniacza znajdującego się w pomidorach.

Jeśli decydujemy się na surową dietę, powinniśmy zwracać uwagę na źródło pochodzenia warzyw i owoców. Najlepiej kupować produkty z upraw ekologicznych, a przed zjedzeniem wszystko dokładnie umyć. Osoby, które decydują się jeść surowe mięso, ryby i jajka, muszą wiedzieć, że spożywanie ich bez obróbki cieplnej grozi zatruciem pokarmowym.

Kobiety w ciąży, osoby chorujące na cukrzycę i inne schorzenia przewlekłe oraz borykające się z zaburzeniami odżywiania powinni przed przejściem na dietę raw skonsultować się z lekarzem.

ABC diety raw, czyli jak zacząć jeść na surowo

Dieta raw to coś więcej niż sposób odżywiania – to styl życia, który wymaga poświęceń i powinien wynikać z naszych osobistych przekonań. To zmiana wielu nawyków, która wymaga silnej woli.

Eksperci są zgodni, że na witarianizm nie należy przechodzić z dnia na dzień. Trzeba rozpocząć od małych, ale systematycznych zmian w diecie. Zacznij jeść więcej zielonych warzyw, pij świeże soki oraz komponuj zielone koktajle.

Następny etap to detoks organizmu, czyli rezygnacja z barwników, konserwantów, kofeiny i alkoholu. Walka z nałogami może być trudna, ale warto w tym czasie pić dużo wody, aby pomóc organizmowi naturalnie pozbyć się nagromadzonych przez lata toksyn.

Kolejny krok to wyeliminowanie z diety glutenu, mleka i jego przetworów, mięsa oraz ryb. Zmiany powinny być stopniowe. Po przejściu całej drogi zostaje już tylko rezygnacja z gotowania potraw i przejście na całkowicie surową dietę.

Czy warto przejść na dietę raw? Nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie. Są osoby, którym taki styl odżywiania służy i propagują go wśród innych, ale dla części z nas ograniczenie się wyłącznie do surowych warzyw i owoców to niemożliwe wyzwanie. Jak zawsze jest wskazana równowaga – nie istnieje na świecie taki styl odżywiania, który by był bez wad i oferowałby wyłącznie pozytywne efekty. Na pewno każdy z nas powinien jeść więcej surowych warzyw i owoców oraz obserwować swój organizm, który dostarcza najwięcej informacji o tym, czego potrzebuje i co powinniśmy jeść.

Sylwia Stachura Dziennikarz Fitness

Polecane przez autora:

1. Ciasta na diecie odchudzającej - przepisy. Nie musisz się obawiać, jedząc te ciasta
2. Kmin rzymski na odchudzanie - jak stosować?
3. Cheat day, czyli oszukany dzień na diecie. Czy taki sposób odchudzania jest skuteczny?

Zobacz wszystkie »