Żywność koszerna - czym jest?

REDAKCJA WP FITNESS • dawno temu • 1 komentarz

Koszerne jedzenie to takie, które spełnia restrykcyjne normy dietetyczne tradycyjnego prawa żydowskiego. W dzisiejszych czasach religijni Żydzi traktują koszerność bardziej jako tradycję niż nakaz religijny. Co więcej, zasady co do spożywania pokarmów zmieniają się wraz z mijającymi latami.

Żywność koszerna (Fot. by IAISI/Getty Images)

Koszerność — co to znaczy?

Koszerność kojarzy się głównie z kulturą żydowską. W języku hebrajskim słowo "koszer" oznacza "właściwy". W judaizmie używane jest jako stan rytualnej czystości. Dotyczy nie tylko żywności oraz technologii przygotowywania pokarmów, ale również naczyń (szczególnie tych wykorzystywanych w czasie święta Pesach), tkanin (np. zakazu mieszania lnu z bawełną), a nawet ludzi, których uznaje się za tzw. czystych.

Skąd wzięło się przestrzeganie zasad koszerności? Wszystkie skomplikowane przepisy, zasady, weryfikacje argumentowane są przez rabinów wpływem sposobu odżywiania na duchowość i etykę człowieka. Dziś jednak zasady koszerności przestrzegane są głównie przez Żydów ortodoksyjnych. Potrafią oni jeść tylko w koszernych restauracjach, posiadających odpowiednie certyfikaty. Reszta, np. społeczeństwo izraelskie żyjące według praw świeckich, traktuje koszerność bardziej jako tradycje kulinarne, nie zaś jak nakaz religijny.

Czym jest żywność koszerna?

Koszerność odnosi się głównie do tego, co je osoba wyznająca judaizm. Koszerna jest wszelka żywność, która nie została uznana za trefną, czyli zakazaną, niezdatną do spożycia. Jest to m.in. mięso wieprzowe, skorupiaki, węgorze.

Mięso koszerne to takie pochodzące od zwierząt parzystokopytnych, należących do przeżuwaczy, a także drób z udomowionych gatunków ptaków. Koszerne są też ryby mające łuski i płetwy.

Zasady koszerności wykluczają mieszanie produktów mięsnych z mlecznymi. Rabini tłumaczą to połączeniem w jednym daniu nabiału, symbolizującego mleko matki, z mięsem, symbolizującym dziecko. Tradycyjnie po zjedzeniu produktów mięsnych czeka się trzy godziny, zanim zje się produkty mleczne.

Współcześnie rabini zwracają dodatkową uwagę na stosowane środki chemiczne, konserwanty oraz wartość odżywczą i zdrowotną produktów spożywanych przez Żydów. Wśród nowoczesnych wyznawców koszerność często idzie w parze z wegetarianizmem. Co więcej, aby uznać jedzenie za koszerne, muszą zostać spełnione zasady uboju religijnego.

Ubój koszerny — na czym polega?

Koszerne jedzenie, w tym mięso oraz przetwory mleczne muszą być poddane specjalnym zabiegom podczas całego procesu przygotowania. Żydowski rzeźnik zajmujący się ubojem koszernym musi mieć specjalny nóż, którego ostrość sprawdza przez ubojem każdego zwierzęcia.

Żydowski ubój rytualny, choć Żydzi wolą go nazywać religijnym, wzbudza wiele kontrowersji. Głównym zarzut dotyczy przysparzania zwierzętom cierpienia. Tradycyjnie ubój żydowski polega na przecinaniu płynnym ruchem żył i tętnic szyjnych zwierzęcia oraz przełyku i krtani, bez wcześniejszego ogłuszania. Taki zwyczaj w dzisiejszym świecie uznawany jest za niehumanitarny, zakazany w niektórych miejscach na świecie.

Rabini i społeczność żydowska bronią się jednak, twierdząc, że jedno szybkie cięcie na wysokości szyi zwierzęcia może być uznawane za ogłuszenie. Wiąże się zaś z szybkim odcięciem świadomości. Dlatego praca szocheta, wykwalifikowanego rzeźnika koszernego, oszczędza zwierzętom niepotrzebnego cierpienia.

W kulturze żydowskiej zwierzęta otacza się bardzo dużym szacunkiem. Co więcej, żadna produkcja, również ta niekoszerna, nie jest humanitarna. Przemysłowy ubój często skazuje zwierzę na o wiele większe cierpienia, a ogłuszanie w wielu przypadkach nie przynosi zamierzonego efektu, przez co istota jest skazana na cierpienie przez o wiele dłuższy czas.

Przed przygotowaniem koszernej potrawy z mięsa konieczne jest pozbycie się resztek krwi. W tym celu można moczyć mięso w wodzie z solą lub opiekać nad ogniem. Ważne jest usunięcie wszystkich żył. Żydzi przestrzegający zasad koszerności nie powinni spożywać mięsa ze zwierząt padłych ani ze skazą, m.in. dlatego sprzeciwiają się ogłuszaniu zwierząt, które w przemyśle wiąże się z zastrzeleniem lub nawet zagazowaniem. Zwierzę do momentu uboju musi być całkowicie zdrowe.

Co to jest certyfikat koszerności?

Osoby, które samodzielnie zajmują się obróbką mięsa, same sprawują kontrolę nad koszernością. W dzisiejszych czasach, gdy technologie produkcji żywności są na tyle zaawansowane, eksperci od koszerności sprawdzają, czy przetworzone jedzenie na pewno jest zdatne do spożycia dla religijnego wyznawcy judaizmu.

Żydzi przestrzegający zasad koszerności powinni spożywać tylko jedzenie, które posiada właściwe certyfikaty. Potwierdzają one, że dana żywność została wytworzona i przygotowana zgodnie z zasadami koszerności. Wydawane są one przez rabinów lub instytucje specjalnie do tego powołane. W Polsce certyfikaty koszerności przyznaje m.in. Naczelny Rabin Polski.

Produkty koszerne

Jedzenie koszerne, czyli jakie? Jak zostało wspomniane, mięso koszerne pochodzi ze zwierząt parzystokopytnych i przeżuwaczy, np. z krowy czy owcy. Jeśli chodzi o mięso wołowe, powinno pochodzić z przedniej części zwierzęcia. Osoby spożywające jedzenie koszerne zjedzą więc żeberka, ale już nie polędwiczki. Akceptowalne są również ryby posiadające łuski i płetwy, np. łosoś czy tuńczyk. Mięso musi jednak być dokładnie oczyszczone z resztek krwi.

Czy nabiał to koszerne jedzenie? Mleko, ser, masło czy jogurty są dozwolone, jeśli pochodzą od koszernego zwierzęcia, nie są mieszane z pochodnymi produktami odzwierzęcymi i były przygotowywane przy użyciu sprzętów, których wcześniej nie używano do produkcji mięsa. Jajka pochodzące od koszernego drobiu są dozwolone, o ile nie ma w nich śladów krwi.

Z zasady wszystkie produkty roślinne traktowane są jako rytualnie obojętne. Inaczej jednak podchodzi się do ich przetworów, np. wódka w większości przypadków nie może być produkowana ze zboża. Przy kupowaniu owoców powinno się zwrócić uwagę, czy nie widać na nich śladów obecności owadów lub larw. Zboża i żywność na bazie zbóż w najczystszej postaci są uważane za koszerne (jeśli oczywiście zostaną przygotowane lub przetworzone zgodnie z koszernym metodami i przy użyciu koszernych sprzętów).

Pod nadzorem Naczelnego Rabina Polski powstaje lista koszernych produktów dostępnych w Polsce. Lista podzielona jest na wiele kategorii, takich jak: alkohole, mięso, wędliny, nabiał, napoje, słodycze, makarony, sosy, kawy, herbaty itd. Lista informuje również, czy dany produkt można spożywać w święto Pesach.

Jak prawidłowo wykonać plank? Ćwiczenie prezentuje trenerka z Calypso Fitness Club. Zobacz!