Katabolizm - co to jest i jak wpływa na mięśnie?

Katabolizm jest procesem naturalnym. Mimo to dla wielu trenujących stanowi on element bardzo niepożądany, który uniemożliwia wzrost formy. Dowiedz się, co to jest katabolizm, dlaczego się pojawia i jak minimalizować jego negatywne skutki.

Katabolizm to naturalny proces dla osób trenujących (Fot. Wavebreakmedia/Getty Images)

Co to jest katabolizm? Definicja

Katabolizm to reakcje chemiczne metabolizmu zachodzące w organizmie, w wyniku których dochodzi do rozpadu związków złożonych, na cząsteczki prostsze. Tego rodzaju rozpadowi ulegają wszelkie substancje odżywcze: węglowodany, tłuszcze oraz białka.

Jednak dla osób ćwiczących, ważną definicją jest ta, która dotyczy katabolizmu mięśniowego. Otóż jest to proces, w efekcie którego występuje rozkład tkanki mięśniowej. Zjawisko to pojawia się, gdy organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości wartości odżywczych oraz budulcowych. Zaczyna wtedy "bronić się", czerpiąc z własnych zapasów. Pobiera zatem tłuszcze, białka oraz węglowodany. Mówiąc dosadnie: "zjada" swoje zasoby, zaczynając od mięśni, a dopiero później sięgając po tkankę tłuszczową.

Warto wiedzieć jednak, że katabolizm jest czymś bardzo naturalnym dla osób trenujących. W czasie ćwiczeń powstają bowiem mikrourazy, które organizm samodzielnie reperuje, a wręcz nadbudowuje utracone komórki. Dzięki temu mięsień w efekcie staje się większy i silniejszy. Jeśli jednak nie otrzyma składników odżywczych, nie będzie w stanie dostatecznie odbudować tkanek. Dlatego tak ważne jest, aby zadbać o prawidłową dietę.

Katabolizm a anabolizm

Anabolizm jest z kolei przeciwieństwem katabolizmu. To proces syntezy z prostych związków organicznych, na złożone. W efekcie procesów anabolicznych powstają węglowodany, tłuszcze, białka.
A zatem, analogicznie do katabolizmu, w wyniku procesów anabolicznych powstaje m.in. tkanka mięśniowa.

Katabolizm mięśni — przyczyny występowania

Sytuacje zaburzające regenerację, sprzyjają temu, by zachodził proces katabolizmu. Najczęstszymi powodami są:
• zła dieta - zbyt niska podaż kalorii, ale również dieta uboga w wartości odżywcze sprawiają, że organizm nie ma z czego czerpać, sięgając po zapasy własne. Katabolizm mięśni może występować również u osób, które nie ćwiczą, za to stosują drastyczne głodówki.
• nadmierny trening - zbyt intensywne treningi, przy jednoczesnym braku regeneracji, sprawiają, że organizm nie ma czasu na odbudowę. W efekcie nasza forma zamiast wzrastać, słabnie.
• permanentne niedosypianie - brak snu również zaburza prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
• przewlekły stres - czynnik ten dezorganizuje pracę organizmu, utrudnia jego procesy regeneracyjne.

Katabolizm mięśniowy — jak go uniknąć?

Nie da się w pełni uniknąć procesom katabolicznym. Można jednak sprawić, by był on naszym sprzymierzeńcem, a nie wrogiem.

Oto kilka zasad, którymi warto się kierować, by chronić mięśnie:

Jedz 4–5 posiłków dziennie. Do posiłków zaliczamy także drobne przekąski typu miseczka owsianki, bądź batonik proteinowy.
Zadbaj o różnorodność. Produkty, które spożywasz, powinny zawierać jak najwięcej składników odżywczych. Zatem zrezygnuj z monotonnej diety. Każdego dnia tak komponuj posiłki, by zawierały witaminy i minerały pochodzące z różnych źródeł.
Unikaj fast-foodów. O ile frytki i hot-dog zjedzone raz na jakiś czas nie zaszkodzą, to regularne stołowanie się w barach szybkiej obsługi, już może spowodować spustoszenie w twoim organizmie. Dlatego staraj się jeść produkty niskoprzetworzone.
Zadbaj o regenerację. Staraj się wysypiać i unikaj stresu. Dzięki temu szybciej zbudujesz formę i unikniesz kontuzji.

Iwona Ludwinek-Zarzeka

Trening bicepsów — jakie ćwiczenia wykonywać? (FABRYKA SIŁY)